Jak żyć zgodnie z zegarem narządów

2019-04-08

Pomimo ogromnego postępu technologii i dostępu do zdobyczy nauki, nasze ciała pozostają częścią natury. Doświadczamy tego codziennie, np. gdy organizm wytwarza zupełnie inny zestaw hormonów w zależności od wschodu lub zachodu słońca. Dostosowanie się do zmian zachodzących w przyrodzie i cyklu dobowym jest jednym z podstawowych warunków utrzymania dobrego zdrowia. Wydaje się to dość oczywiste i logiczne, a jednak stale działamy wbrew naturalnym potrzebom naszych organizmów…
Wiele osób nie zwraca uwagi na odpowiednie godziny snu, regularność posiłków czy ograniczenie światła niebieskiego w godzinach wieczornych. Tymczasem zaburzenia rytmu dobowego wpływają na wiele powszechnych schorzeń, takich jak nadwaga, cukrzyca, problemy z sercem czy depresja!
W świecie nauki na temat rytmu dobowego zrobiło się głośno w 2017 roku, kiedy to przyznano za badania nad tym zagadnieniem Nagrodę Nobla. Biochemiczne procesy zegara biologicznego są stale zgłębiane, dzięki czemu rozumiemy coraz więcej zależności i procesów w naszym ciele.
Choć dopiero teraz mamy solidne naukowe podstawy, wiedza o tym nie jest niczym nowym. Już w starożytnych systemach medycznych kładziono ogromny nacisk na określony rytm dnia. Możemy się o tym przekonać, zgłębiając Tradycyjną Medycynę Chińską lub ajurwedę.
W dzisiejszym wpisie chcemy przybliżyć Wam koncepcję zegara narządów, zaczerpniętą z medycyny chińskiej. Z wpisu dowiecie się jak najlepiej rozplanować dzień, aby codzienna rutyna mogła wspomagać zdrowie !

KRÓTKA PODRÓŻ PRZEZ CZAS I NARZĄDY

Zgodnie z naukami Tradycyjnej Medycyny Chińskiej każdy organ w ciągu doby posiada dwugodzinne minimum oraz maksimum wydajności. Po osiągnięciu maksymalnych możliwości energia powoli spada aż do stanu najniższej efektywności, po której znów następuje stopniowy wzrost. Spójrzmy więc, jak wygląda z tej perspektywy cały cykl dnia (nazwy organów są w medycynie chińskiej pisane z wielkich liter):

05:00-7:00
Zaczynamy od złej wiadomości – spanie do południa nie jest korzystne! Wraz ze wschodem słońca rośnie poziom kortyzolu, który nas wybudza i dodaje energii. Obecność światła hamuje natomiast syntezę melatoniny, odpowiedzialnej za dobry sen. O tej porze występuje maksimum Jelita Grubego. Jest ono końcowym odcinkiem układu pokarmowego i odpowiada za usuwanie resztek pokarmowych. Poranek jest więc najlepszym momentem na odwiedzenie toalety i usunięcie toksyn :).
Z uwagi, że przez całą noc nie piliśmy, należy dobrze nawodnić ciało. Najkorzystniej pić ciepłą, przegotowaną wodę (1-2 szklanki), co dodatkowo wspomoże oczyszczenie i ruch jelitach.
Pamiętajcie, że brak codziennego wypróżniania to problem, którego nie należy bagatelizować!

7:00-9:00
Czas na śniadanie ! W tym przedziale żołądek osiąga największą aktywność i jest gotowy na przyjęcie posiłku. W sezonie jesienno-zimowym lub jeśli mamy problem z wychłodzeniem i osłabieniem organizmu, najlepiej sprawdzą się dania na ciepło. Wiele osób rano jest zbyt zabiegana i twierdzą, że nie mają czasu, aby coś ugotować. Niestety, kanapka, drożdżówka lub jabłko jedzone w pośpiechu to kiepski pomysł.
Rano nasze ciało osiąga największe zdolności trawienia i przyswajania pokarmu. Powinniśmy to wykorzystać i pozwolić sobie na porządny posiłek. Przygotowanie go nie musi zajmować dużo czasu – owsianka z bakaliami lub ugotowana dzień wcześniej kasza jaglana to błyskawiczne i sycące propozycje.

9:00-11:00
Maksimum energetyczne przechodzi Śledziona. W medycynie chińskiej nazwa ta odnosi się do całego systemu trawiennego, a nie narządu, jaki znamy z fizjologii. Głównymi zadaniami Śledziony jest transformacja spożytych pokarmów i regulacja procesów metabolicznych. Jest odpowiedzialna za rozprowadzanie płynów po ciele w celu nawilżenia wszystkich tkanek. Niesprawnie pracująca może więc dawać objawy nie tylko ze strony układu trawiennego, lecz także w postaci nagromadzenia śluzu.
W podejściu zachodnim również coraz częściej się mówi o zależności między stanem jelit a problemami z alergią czy chronicznym zapaleniem zatok :). Sprawnie pracująca śledziona to również gwarancja dobrej pamięci i koncentracji. Jaką praktyczną wiedzę możemy z tego wyciągnąć w kontekście planowania dnia? Jest to czas efektywnego trawienia, możemy więc sobie wtedy pozwolić na drugie śniadanie. Warto skorzystać z tego, że nasz mózg pracuje szybko, jesteśmy bardziej kreatywni i czujni. Jest to więc doskonały moment na pracę umysłową.

11:00-13:00
Po godzinie 11:00 wzmożoną aktywność ma Serce. Jest to czas najwyższej energii w ciągu dnia! Z tego powodu nie powinniśmy stosować dodatkowego pobudzenia. Tak, tak – to najgorszy moment na picie kawy! Podobnie powinniśmy uważać z nadmiarem emocji i unikać pospiechu. Dobrze w tym czasie spróbować się wyciszyć i odpocząć. Świetnie sprawdzi się o tej godzinie drzemka lub przynajmniej przerwa od pracy.

13:00-15:00
Dobry moment na zjedzenie obiadu – Jelito Cienkie intensywnie pracuje nad wchłanianiem pokarmu. Posiłek spożyty w tych godzinach pozwoli nam zachować energię na resztę dnia. U osób ze słabym trawieniem dolegliwości mogą być bardziej wyraźne. Problemy na poziomie Jelita Cienkiego mogą się także manifestować w postaci słabej odporności, niedożywienia lub reumatyzmu.
O tej porze minimum przechodzi Wątroba, co może objawiać się sennością i spadkiem energii. Z pewnością, w bardziej intensywnym okresie, nie raz doświadczyliście w tych godzinach kryzysu i potrzeby drzemki.

15:00-17:00
Do tej organizm skupiał się głównie na przyswajaniu pokarmu, lecz teraz maksimum osiąga Pęcherz Moczowy. Jest to więc okres oczyszczania organizmu z odpadów metabolicznych. Warto zwrócić uwagę na nawodnienie i wypić jak najwięcej płynów. Następuje wzrost energii, którą dobrze spożytkować na trening. Ze względu na minimum energetyczne Płuc, warto wyjść z domu i skorzystać ze świeżego powietrza.

17:00-19:00
Skoro był Pęcherz Moczowy… Czas na Nerki :). W medycynie chińskiej uważane są za filar dobrego zdrowia i źródło całej energii życiowej. Odpowiadają za naszą odporność i wytrzymałość fizyczną. Sprawne Nerki to również mocne kości, zęby i dobry słuch. Jednym z objawów niedomagań tego narządu może być powszechny ból w okolicy lędźwiowej. Jest to ostatni moment w ciągu dnia, w którym powinniśmy spożywać posiłek. Kolacja powinna być lekka i pozbawiona ostrych przypraw.

19:00-21:00
Na tę porę przypada minimum aktywności Żołądka. Procesy trawienne są już uśpione, dlatego nie powinniśmy obciążać układu pokarmowego żadnym posiłkiem. Swoje maksimum osiąga natomiast Osierdzie, którego zadaniem jest ochrona Serca. To doskonały czas na spotkania z innymi ludźmi, relaks i regenerację. Wykorzystaj go na kontakt z bliskimi, czytanie książki lub medytację :).

21:00-23:00
Maksimum Potrójnego Ogrzewacza. Jeśli nie interesujecie się medycyną chińską – ta nazwa z pewnością niewiele Wam powie :). Potrójny Ogrzewacz nie jest samodzielnym organem, można jednak powiedzieć, że pełni rolę we wszystkich procesach utrzymujących życie (oddychanie, trawienie, metabolizm).
Niektórzy porównują jego funkcje do śródmiąższu, czyli przestrzeni między tkankami naszego organizmu, która wpływa na pracę narządów. Jest to okres wyciszenia, regeneracji i przygotowania do snu.
Nie powinniśmy uprawiać wtedy żadnej intensywnej aktywności. Poziom kortyzolu stopniowo się obniża, przygotowując nas na spoczynek. Jeśli pozwalamy sobie o tej porze na sport lub doświadczamy silnych emocji, hormony stresu znacznie się podnoszą, co przekłada się na późniejsze problemy ze snem. Nie powinniśmy również korzystać z laptopów ani smartfonów, ponieważ światło niebieskie zaburza wytwarzanie melatoniny. Alternatywą mogą być okulary blokujące dopływ fal niebieskich, dużo lepszą opcją będzie jednak relaksacja w formie spokojnej jogi, książki lub medytacji.

23:00-01:00
Czas, kiedy powinniśmy już spać. Maksimum osiąga Woreczek Żółciowy, odpowiadający za wydzielanie i przechowywanie żółci. Uważa się jednak, że ma on wpływ na podejmowanie decyzji i odwagę. Sen w o tej porze będzie więc sprzyjał lepszej analizie i ocenianiu sytuacji. Jeśli w tych godzinach wciąż jesteśmy na nogach, musimy się liczyć z osłabieniem koncentracji i brakiem energii następnego dnia.

1:00-3:00
Niezwykle ważny czas dla organizmu. Maksimum przechodzi Wątroba, która jest odpowiedzialna za jakość naszej krwi. Głęboki sen będzie sprzyjał procesom oczyszczania z toksyn oraz regeneracji organizmu. Problemy z Wątrobą będą się odbijać w np. bolesnych i/lub nieregularnych miesiączkach czy niskim poziomie energii. Jest ona także powiązania z takimi emocjami jak gniew, frustracja i złość. Jeśli wybudzasz się w nocy o tej godzinie, zwróć uwagę, czy przypadkiem nie masz w sobie nadmiaru negatywnych emocji?

3:00-5:00
Oczyszczeniu ulegają Płuca, które przechodzą swój szczyt energetyczny. Osoby, które cierpią na astmę, często budzą się właśnie w tych godzinach. Aby jeszcze bardziej usprawnić procesy oczyszczające, możemy wykonywać przed snem ćwiczenia oddechowe. Dobrze natleniony organizm jest gotowy na rozpoczęcie kolejnego dnia… Pobudka!